Algemeen

Geachte raad,

Hierbij bieden wij u de Begroting 2022 en de meerjarenraming voor 2023 tot en met 2025 aan. Met deze begroting voeren we voor het vierde jaar het coalitieprogramma ‘Samen bouwen aan Ruimte voor de Samenleving’ uit. In de begroting staan onze beleidsvoornemens en heroverwegingen voor de komende jaren met de financiële vertaling daarvan voor het jaar 2022 en een financiële doorkijk naar de jaren daarna.

Financieel perspectief
Het financiële perspectief voor 2022 tot en met 2025 in deze begroting is opgebouwd uit drie onderdelen:

1. Het geraamd resultaat van het bestaande beleid: de financiële doorvertaling van besluiten die de raad heeft genomen tot en met de Jaarstukken 2020;
2. Het nieuwe beleid conform kadernota: de financiële doorvertaling van besluiten die de raad heeft genomen door het vaststellen van de Kadernota 2022-2025;
3. Het nieuwe beleid na de kadernota: de financiële gevolgen van ontwikkelingen na de vaststelling van de Kadernota 2022-2025.

Deze drie onderdelen tellen op tot het resultaat van deze begroting:

Een gedetailleerde toelichting op deze drie onderdelen is opgenomen in deel B van de Financiële begroting.

(Weer) een sluitende begroting
In artikel 189 van de Gemeentewet staat dat u er als raad op toeziet dat de begroting sluitend is. Dat betekent: reëel en blijvend in evenwicht. Om de begroting sluitend te kunnen presenteren, hebben we de heroverwegingen, die de raad in de Kadernota 2022-2025 heeft besloten, financieel doorgevoerd. Deze tellen in 2022 bij elkaar op tot een bedrag van ruim € 400.000, oplopend naar ruim € 1.000.000 vanaf 2025. Daarnaast is het besluit verwerkt om de resterende tekorten in 2022 en 2023 incidenteel te dekken door geld in te zetten uit de Algemene Reserve.

De begroting die wij u voorleggen, voldoet daardoor aan de wettelijke eis om sluitend te zijn. De laatste twee jaren sluiten met een overschot. Daarmee zijn we weer goed op weg naar een solide, duurzaam gezonde financiële positie.

We spreken echter nog niet van een gunstig perspectief. Het zal de komende jaren nog een flinke inspanning van ons allemaal vragen om de heroverwegingen niet alleen financieel in de begroting, maar ook daadwerkelijk in de praktijk te realiseren. En we vergeten ook niet de ambities en ontwikkelingen waarover eerder plannen zijn gedeeld met uw raad, maar die in de Kadernota 2022-2025 niet voorzien zijn van een (aanvullend) budget. Deze opgaven rondom klimaat, duurzaamheid, warmte, laaggeletterdheid, de Randweg Opheusden, de multifunctionele accommodatie (MFA) in Dodewaard en schoolgebouwen moeten we nog voorzien van een realistische raming en dekking. Daarna kunnen we alsnog besluiten om die op te nemen in de begroting en het meerjarenperspectief. We gaan wellicht nieuwe tegenvallers tegenkomen vanuit de herverdeling van het Gemeentefonds, de coronapandemie of in het sociaal domein, al hopen we op snelle, meerjarige duidelijkheid (en extra middelen) van het Rijk.

De meest recente informatie over het Gemeentefonds zenden wij u separaat toe
In de financiële positie is de septembercirculaire van het Gemeentefonds nog niet verwerkt. Dat is gebruikelijk, deze verschijnt meestal op een te laat moment om in het meerjarig perspectief te kunnen verwerken. We verwachten dat deze circulaire onder andere duidelijkheid biedt over extra middelen voor jeugdzorg. We analyseren deze en de andere effecten van de septembercirculaire zo snel mogelijk. Daarbij brengen we ook de ontwikkeling van de uitgaven in het sociaal domein in beeld. We verwerken alle informatie in een raadsinformatiebrief. Daarmee kunt u bij de begrotingsbehandeling beschikken over alle informatie die nodig is om een afgewogen besluit te nemen.

Effecten van de coronapandemie
De Covid-19 pandemie is bij het opstellen van deze begroting nog altijd niet volledig bezworen. We gaan ervan uit dat deze pandemie ook in 2022 nog gevolgen zal hebben voor de maatschappij en onze gemeente. Wat die gevolgen precies zijn, is nu nog niet goed te zeggen. Wellicht zullen er nog steeds maatregelen genomen moeten worden om verspreiding van het virus te remmen. En misschien zijn er nog maatregelen nodig om de effecten voor inwoners en organisaties te verzachten. Ook de langetermijneffecten van de pandemie op bijvoorbeeld de woningmarkt of de mobiliteit zijn nog niet helemaal duidelijk. In de Paragraaf Weerstandsvermogen en risicomanagement is opgenomen dat het ons op dit moment ontbreekt aan voldoende informatie over de gevolgen om een financiële risicoberekening te maken. Via de planning & control cyclus blijven we u op de hoogte houden.

In deze begroting komt u dan ook onze voornemens rond en na corona tegen. Denk aan het verder ontwikkelen van onze dienstverlening aan ondernemers in de herstelfase na corona, het opnieuw opstarten van projecten en initiatieven gericht op (arbeidsmarkt)participatie en onze inzet binnen het Nationaal Programma Onderwijs om te ondersteunen bij het inhalen van achterstanden.

Keuzes en prioriteiten
Deze begroting laat zien dat Neder-Betuwe nog altijd een ambitieuze gemeente is en daarop zijn we trots. De keerzijde is dat er voor de komende tijd veel op het bord ligt van onze ambtelijke organisatie. Vooral omdat er door de corona pandemie nog altijd extra werkzaamheden zijn en omdat voornemens uit 2020 en 2021 vertraagd zijn geraakt. Het is niet vanzelfsprekend dat we alle ontwikkelingen, ambities en heroverwegingen zonder meer (tegelijkertijd) kunnen oppakken. Daarbij komt dat we onze dienstverlening aan inwoners, organisaties en ondernemers op peil willen houden. Ons college gaat daarom in gesprek met het management om waar nodig keuzes te maken en prioriteiten te stellen. We houden uw raad vanzelfsprekend via de bestuursrapportages op de hoogte als ambities of voornemens hierdoor vertraging oplopen.

Toekomstbestendigheid
Meer in het algemeen signaleren we dat we als gemeente steeds meer te maken krijgen met hogere kwaliteitseisen, nieuwe wetgeving en ingewikkelde maatschappelijke ontwikkelingen. Er wordt veel (tegelijk) gevraagd, zoals efficiënt én dienstverlenend zijn, met minder budget toch een goed voorzieningenniveau in stand houden, rechtmatig én flexibel opereren, maar ook toegankelijk én (digitaal) veilig zijn. Tot nu toe blijken we in staat om te leveren wat nodig is voor onze inwoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties, verbonden partijen en hogere overheden. Maar het is zaak dat ook in de toekomst te kunnen blijven doen tegen acceptabele kosten.

We twijfelen niet aan onze bestuurskracht of zelfstandigheid. Maar omdat we ons krachtig willen blijven inzetten voor de gemeentelijke opgaven, is het verstandig om in de komende tijd voor onszelf te onderzoeken wat er nodig is om toekomstbestendig te blijven. Wat vragen de toekomstige ontwikkelingen en ambities van ons? Wat zijn onze sterke punten en waar zijn we kwetsbaar? Hebben we voldoende financiële middelen om te doen wat nodig is voor onze dorpen en het buitengebied? Is de organisatie kwalitatief en kwantitatief goed toegerust om de taken uit te blijven voeren en regie te houden op gemeenschappelijke regelingen? De start van de nieuwe raadsperiode zou een logisch moment zijn om een dergelijk onderzoek te doen.

Op weg naar een nieuwe raadsperiode
Wij staan met u aan de vooravond van nieuwe verkiezingen. Wij zijn blij met wat de afgelopen vier jaren is bereikt en met de stappen die we met u hebben gezet om de toekomst als financieel gezonde gemeente aan te kunnen. Wij blijven ons inzetten om samen met onze inwoners te zorgen voor het behoud van een schone, veilige en prettige leefomgeving, die kansen en voorzieningen biedt voor alle inwoners.

Wij zien uit naar de raadsbehandeling van deze begroting, die we naar het nu lijkt niet meer digitaal, maar helemaal fysiek in het gemeentehuis kunnen doen. Uw raad mag zich in het werk gesteund weten door het besef dat velen u wijsheid toewensen en met ons bidden om kracht en Gods zegen voor u.

Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Neder-Betuwe,

De secretaris,   De burgemeester,

Gerrit Stam              Jan Kottelenberg